آژانس بین‌المللی انرژی تایید کرده است که از موضوع غنی‌سازی اورانیوم ۸۴درصدی در ایران که خبرگزاری «بلومبرگ» آن را به نقل از دیپلمات‌های اروپایی اعلام کرده، آگاه و در حال تماس با مقام‌های تهران است.
غنی‌سازی ۸۴صدری به چه معنا است و چه احتمالاتی را در ایران مطرح می‌کند؟
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده که «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس با مقام‌های جمهوری اسلامی ایران درباره گزارش‌ها از غنی‌سازی ۸۴درصدی اورانیوم در تماس است و در صورت لزوم شورای حکام آژانس را که هیات مدیره این نهاد با ۳۵ عضو تصمیم‌گیر است، در جریان می‌گذارد.
جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر با اطلاع آژانس، اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد خلوص انجام می‌دهد اما غنی‌سازی ۸۴درصد که فقط ۶درصد با میزان مرسوم برای تولید سلاح اتمی فاصله دارد، موضوع تازه‌ای است.
«بهروز کمالوندی»، سخن‌گو و معاون سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران گفته که غنی‌سازی فقط تا ۶۰ درصد انجام می‌شود و تولید اورانیوم غنی شده با خلوص بالاتر را رد کرده است.
احتمال اول: غنی‌سازی ناخواسته
غنی‌سازی اورانیوم توسط ماشین‌هایی انجام می‌شود که به صورت آبشار به یک‌دیگر متصل هستند. این احتمال وجود دارد که ماشین‌های غنی‌سازی اورانیوم یا سانتریفیوژها در فرایند غنی‌سازی، به طور ناخواسته اورانیوم با خلوص بالاتری تولید کنند اما میزان آن به طور معمول بسیار محدود است و کشور تولید کننده باید بازرسان آژانس را از وقوع آن باخبر کند یا در صورتی که بازرسان با نمونه‌برداری متوجه آن شوند، جمهوری اسلامی توضیح فنی قانع‌کننده‌ای درباره آن داشته باشد.
میزان غنی‌سازی ناخواسته اورانیوم و مدت زمانی که از تولید آن گذشته است، تا حد زیادی نیات تولید کننده آن را مشخص می‌کند. جمهوری اسلامی ایران پیش‌تر هم در فرایند غنی‌سازی اورانیوم ۶۰درصدی، بر اثر اشکال فنی، غنی‌سازی را با خلوص بالاتری هم انجام داده بود اما با توضیح به آژانس، موضوع فورا حل و فصل شد.
احتمال دوم: تلاش تهران برای غنی‌سازی در سطح تسلیحاتی
جمهوری اسلامی ایران در سطوح مختلفی علاقه خود با توانایی تولید سلاح اتمی را نشان داده است و حتی «کمال خرازی»، رییس شورای راهبردی روابط خارجی و «محمد اسلامی»، رییس سازمان انرژی اتمی گفته‌اند توانایی انجام آن را دارند.
در دهه ۱۳۸۰ خورشیدی، به گواهی اسناد درز کرده از بایگانی اتمی، جمهوری اسلامی تلاش وسیعی برای دست‌یابی به سلاح اتمی انجام داده بود اما با حمله امریکا و نیروهای ائتلاف به عراق که دلیل آن مبارزه با تسلیحات کشتار جمعی «صدام حسین»، رهبر وقت عراق عنوان شد، ایران هم این طرح را ناگهانی کنار گذاشت.
ذخایر اورانیوم غنی شده جمهوری اسلامی برای ساخت سلاح اتمی تا همین جا هم به گفته آژانس کفایت می‌کنند.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس گفته است جمهوری اسلامی تا همین حالا هم با غنی‌سازی ۲۰ و ۶۰درصدی، مواد لازم برای تولید سلاح را دارد اما فرایند ساخت آن موضوع پیچیده‌ای است که تا پیش از رسیدنش به آن‌جا باید مانعش شد.
احتمال دارد که جمهوری اسلامی تلاش‌های فنی برای رسیدن به خلوص بالاتری از اورانیوم غنی شده را با هدف سرعت دادن به توانایی تولید سلاح امتحان کرده باشد. این می‌تواند با دستور مقام‌های ارشد یا حتی با تلاش و انگیزه مدیران رده پایین‌تر اتمی انجام شده باشد.
احتمال سوم: متشنج کردن کنترل شده روابط با آژانس
الگوی رفتاری جمهوری اسلامی طی دو دهه‌ای که پرونده اتمی آن به شکل اضطراری در آژانس مطرح است، نشان می‌دهد مقام‌های ایرانی در دوره‌هایی تلاش کرده‌اند با ایجاد تشنج مصنوعی اما کنترل شده با آژانس، موافقت قدرت‌های جهانی را برای رسیدن به خواسته‌های خود جلب کند؛ به طور مثال، با غنی‌سازی اورانیوم در سطح تولید سلاح اتمی، از دولت‌های غربی امتیاز بگیرد یا با افزایش شمار ماشین‌های غنی‌سازی اورانیوم، موافقت قدرت‌های جهانی را با حفظ کردن بخشی از آن به دست آوردند.
این روش در اصطلاح مقام‌های جمهوری اسلامی، «پر کردن دست مذاکره کنندگان» خوانده می‌شود اما در دو دهه اخیر بیشتر از آن که مطلوب جمهوری اسلامی ایران را برآورده کرده باشد، شک و تردید بین‌المللی به نیات مقام‌های ایران را افزایش داده است.
نتیجه غنی‌سازی ۸۴درصدی چیست؟
دلیل غنی‌سازی ۸۴درصدی اورانیوم هرچه باشد، ابهام تازه و زنگ خطر دیگری در پرونده اتمی ایران در یکی از غبارآلوده‌ترین دوره‌های آن طی ۲۰سال اخیر است.
در هفت‌ه‌های اخیر مشخص شده است که جمهوری اسلامی در تاسیسات اتمی «فردو» دست‌کاری‌هایی برای افزایش توان ماشین‌های غنی‌سازی کرده بدون آن که آن را از قبل به بازرسان آژانس اطلاع داده باشد. در کنار این وضع، ابهام در موضوع یافت شدن ذرات اورانیوم در سه مرکز غیر اتمی و اعلام نشده به آژانس هم بیشتر از دو سال است که حل نشده باقی مانده است. توافق اتمی «برجام» برای کنترل این وضعیت هم در حالت اغما و در آستانه فروپاشی است. بنابراین، برای افزایش نظارت بر برنامه اتمی ایران، به برجام هم نمی‌توان در کوتاه مدت تکیه کرد.
نتیجه این که هرچه بیشتر می‌گذرد، به ابهامات بازرسان آژانس درباره وضعیت حاکم بر برنامه اتمی ایران اضافه می‌شود؛ موقعیتی که مدیرکل آژانس از آن با عنوان «سیاه‌چاله» یاد کرده است.
شورای حکام آژانس دو هفته آینده دیگر تشکیل می‌شود و اکنون گزارش دوره‌ای مدیرکل از وضعیت برنامه اتمی ایران در حال تهیه است.
انتظار می‌رود با نزدیک شدن به زمان برگزاری نشست، با توجه به پایدار ماندن اختلافات، سطح تنش میان دو طرف هم افزایش پیدا کند و احتمال صدور سومین قطع‌نامه پیاپی علیه جمهوری اسلامی وجود دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر